پژوهش: پخش موسیقی در هنگام بیهوشی روند بهبودی بیمار را تسریع می‌کند
یافته‌های پژوهش مشترک دانشکده پزشکی «مولانا آزاد» و شفاخانه «لوک نایاک» دهلی‌نو نشان می‌دهد که پخش موسیقی برای بیماران در زمان بیهوشی می‌تواند نیاز به داروهای بیهوشی و ضد درد را کاهش دهد و روند بهبودی بیمار را سرعت ببخشد.
پزشکان می‌گویند مسیر شنوایی بیمار حتا در هنگام بیهوشی نیز فعال است و مغز موسیقی را ثبت می‌کند.
فرح حسین، متخصص موسیقی‌درمانی، می‌گوید: «هدف ما ترخیص سریع بیمار پس از جراحی است؛ بیمار باید با ذهنی روشن، هوشیار و آگاه و ترجیحا بدون درد پس از بیهوشی بیدار شود.»
برای رسیدن به این هدف، پزشکان معمولا حداقل پنج تا شش نوع دارو به بیمار تزریق می‌کنند تا او را در طول عمل جراحی در خواب نگه دارند، درد را کاهش دهند و ماهیچه‌های بدنش را شل کنند.
با این حال، در برخی موارد بدن انسان به جراحی واکنش نشان می‌دهد و حتا در حالت بیهوشی نیز تغییراتی در بدن بیمار ایجاد می‌شود؛ ضربان قلب و فشار خون بالا می‌رود و ترشح هورمون‌ها نیز افزایش می‌یابد.
فرح حسین می‌گوید که این واکنش‌های بدن بیمار، می‌تواند روند بهبودی او را کند کرده و التهاب را تشدید کند.
بادرنظرداشت چالش‌های فوق، پژوهش‌گران حدود یک‌سال دستکم ۵۶ بیمار ۲۰ تا ۴۵ ساله را در هنگام عمل جراحی و پس از بیهوشی، تحت آزمایش قرار دادند.
فرح حسین می‌گوید: «از بیماران خواستیم از میان دو موسیقی آرام‌بخش، نی ملایم یا پیانو، یکی را انتخاب کنند. ذهن ناخودآگاه حتا در حالت بیهوشی نیز تا حدی فعال است. ممکن است بیمار موسیقی را به خاطر نیاورد، اما همین آگاهی پنهان می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند بهبودی اش بگذارد.»
نتایج این پژوهش نشان داده است بیمارانی که در هنگام عمل جراحی و بیهوشی، موسیقی شنیدند به دوزهای پایین‌تری از پروپوفول (داروی بیهوشی) و فنتانیل (داروی ضد درد) نیاز داشتند. آنها بهبودی سریع‌تری داشتند، سطح هورمون استرس‌شان پایین‌تر بود و فشار خون شان نیز تاحدی نورمال بود.
سونیا ودهاوان، متخصص بیهوشی و ناظر این پژوهش، می‌گوید: «مسیر شنوایی حتا در بیهوشی هم فعال است. ممکن است موسیقی را به یاد نیاورید، اما مغز آن را ثبت می‌کند.»
پزشکان می‌گویند اگر مغز قادر است تجربه‌های استرس‌زا را در هنگام جراحی ثبت کند، حتا زمانی که بیمار بیهوش است، شاید بتواند تجربه‌های مثبت یا آرام‌بخش مانند موسیقی را نیز دریافت کند، بدون این‌که به‌طور آگاهانه به یاد آورد.
فرح حسین می‌گوید: «ما تازه در حال کشف این هستیم که ذهن ناخودآگاه چگونه به مداخلات غیردارویی مانند موسیقی پاسخ می‌دهد. این روشی برای انسانی‌تر کردن اتاق عمل است.»
موسیقی‌درمانی در پزشکی جدید نیست؛ سال‌هاست در روان‌پزشکی، توان‌بخشی پس از سکته و مراقبت‌های تسکینی استفاده می‌شود.