پس از دستور هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان برای قطع اینترنت، افغانستان برای ۴۸ ساعت در تاریکی قطع روابط با جهان فرو رفت. این اقدام، نه تنها بحران اجتماعی و اقتصادی در کشور ایجاد کرد بلکه به گفته برخی منابع، باعث اختلاف در میان مقام‌های طالبان نیز شد.

شوک ملی و شرمساری در کابل

قطع سراسری اینترنت و مخابرات، زندگی روزمره، تجارت، خدمات دولتی و آموزشی را به‌طور کامل فلج کرد. هیچ‌کس انتظار چنین تصمیمی را نداشت. زلمی خلیلزاد، سفیر سابق امریکا در افغانستان که روابط نزدیکی با طالبان دارد، گفت که وزیران طالبان غافلگیر شده‌اند و به نظر می‌رسد که رهبر طالبان پیامدهای قطع اینترنت را به درستی ارزیابی نکرده است.

یک مقام طالبان در گفت‌و‌گو با روزنامه واشنگتن پست اعتراف کرد که پیامدهای قطع اینترنت برای حکومت این گروه و اقتصاد افغانستان بسیار شدید بوده است. این مقام طالبان گفت که «همه چیز به حالت رکود رفته است.» او حتی گفت: «ما بدون اینترنت نمی‌توانیم زندگی کنیم.»

منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که یک مقام طالبان به رئیس‌الوزرای این گروه گفته است که «احساس می‌کردیم به عصر حجر برگشته‌ایم؛ نه تماس (وجود داشت)، نه کار، نه بانک و نه ارتباط.»

به گفته منابع، این تصمیم میان حلقات قدرت در کابل و قندهار اختلاف ایجاد کرد. به نظر می‌رسد که کابینه طالبان با این تصمیم موافق نبود. منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که حکومت طالبان برای یک هفته در مورد قطع اینترنت بحث کرد اما هبت‌الله دستور نهایی را صادر کرد.

با قطع اینترنت فایبر نوری، خدمات مخابراتی نیز متوقف شد. کار ادارات دولتی و تجاری که در ۲۰ سال گذشته با اینترنت و سیستم‌های الکترونیک گره خورده است، شدیداً مختل شد. پس از گذشت ۴۸ ساعت، طالبان بدون اعلام رسمی اینترنت افغانستان را وصل کرد. این گروه در مورد قطع و وصل اینترنت بیانیه‌ای منتشر نکرد. گفته شد که اینترنت با دستور حسن آخند، رئیس الوزرای طالبان مجدداً فعال شد. حامیان طالبان در شبکه‌های اجتماعی با کارزار «مننه بابا» از این تصمیم استقبال کردند.

به گفته منابع، مقام‌های ارشد طالبان در کابل، از جمله عبدالغنی برادر، یعقوب مجاهد، مولوی کبیر، سراج‌الدین حقانی، امیرخان متقی و عبدالسلام حنفی با حسن آخند درباره قطع اینترنت دیدار کرده بودند. این نشست نشان می‌داد که میان کابل و قندهار در مورد نحوه حکومتداری طالبان در افغانستان فاصله وجود دارد و طالبان کابل‌نشین با این که پیوسته سعی کرده‌اند اطاعت خود را از اوامر هبت‌الله نشان دهند، اما الزاماً از همه تصمیم‌های او راضی نیستند.

«دستور شفاهی» از قندهار
منابع می‌گویند که دستور بستن اینترنت نخست از سوی یوسف وفا، والی طالبان در بلخ و از افراد نزدیک به رهبر طالبان، اجرا شد و سپس به ولایت‌های دیگر گسترش یافت.

مفتی عبدالحکیم، منشی مخصوص رهبر طالبان، پیام شفاهی هبت‌الله را به شرکت‌های مخابراتی در کابل رساند که در آن آمده بود: «اینترنت را فوراً قطع کنید، در غیر آن، همه‌تان برکنار خواهید شد.» پس از این پیام، همه شبکه‌ها مسدود شدند.

«شورش نرم» در کابل
منابع نزدیک به ارگ می‌گویند وزیران کابینه طالبان هشدار دادند که فعال‌نشدن اینترنت کشور را به آشوب می‌کشد. به گفته این منابع، ملا حسن با فعال‌شدن اینترنت موافق کرد و گفت که «حاضر است به خاطر این تصمیم برکنار شود».

این حرکت، نخستین اقدام علنی علیه فرمان مستقیم هبت‌الله بود و در واقع، نوعی نافرمانی نرم سیاسی محسوب می‌شود. اما، ظاهراً واکنش تند قندهار را نیز در پی داشته است.

منابع آگاه در قندهار گفتند که هبت‌الله آخندزاده از فعال‌شدن دوباره اینترنت عمیقاً ناراضی است. او به گروهی از ملاها در قندهار گفته است: «فعال کردن فایبر نوری، تدفین جنازه نظام اسلامی ماست. تفاوتی میان جمهوری غربی و امارت اسلامی باقی نمانده است.»

به گفته منابع نزدیک به حکومت طالبان، یک مقام ارشد این گروه گفته است که «شیخ [هبت‌الله] تصور می‌کرد فقط شبکه‌های کیبلی اینترنت بسته می‌شوند، نه تلفن». این مقام گروه طالبان باور دارد که تصمیم ملا هبت‌الله هم صلاحیت حکومت طالبان و هم اعتبار شخص رهبر را زیر سوال برد.

به نظر می‌رسد که فرمان‌های رهبر طالبان باعث مشکلاتی برای حکومت این گروه شده است. حکومت طالبان در جهان منزوی است و مساله مهمی مانند قطع اینترنت که به زندگی روزمره مردم گره‌خورده است، عمیقاً باعث ناخشنودی جامعه شد. بنابراین چهره‌های قدرتمند طالبان در کابل حاضر شدند که فرمان رهبر خود درباره اینترنت را نادیده بگیرند.

شاید بتوان به مخالفت با ادامه قطع اینترنت، به چشم باب تازه‌ای در ساختار تصمیم‌گیری در دستگاه طالبان نگریست که تابوی مخالفت با رهبر را در میان سران طالبان شکسته باشد.